Wat kan juni een prachtige maand zijn. Het licht blijft elke dag groeien, de natuur is in volle bloei na al die regen, ondanks de kou die we deze dagen ervaren. De zomer is in aantocht, de avonden worden langer en aangenamer en natuurlijk lonkt aan het eind van de maand de vakanties. Wat heeft God de natuur toch mooi geschapen, met al zijn pracht. We kunnen dit dagelijks ervaren wanneer we er op uittrekken met de fiets of te voet. En hoe ouder je wordt hoe meer je het gaat waarderen. Daar gaat het ook over in de Eerste Lezing. Daar lezen we dat God met zijn grenzeloze kracht van liefde de schepping tot stand heeft gebracht. Maar aan de andere kant zien we ook dat hij de mens die overmoedig is, moet straffen, omdat die zich niet aan de afspraak heeft gehouden. En dat doet pijn, want zijn schepping heeft hij met zo veel liefde tot stand gebracht.
En dat wordt verbeeldt in de appelboom, die staat voor de kennis van goed en kwaad, de boom waarvan Adam en Eva, de eerste mensen niet mogen eten. Maar in de symbolische betekenis eten mensen er wel van. Daarmee wil gezegd zijn dat de mens kennis heeft, weet heeft, van wat goed is en wat kwaad is. Ja, lieve mensen, het gaat in dit verhaal niet alleen over Adam en Eva, maar over ons allen. Wij mensen staan allemaal onder die boom van goed en kwaad. We weten heel scherp wat goed en wat kwaad is. Wij doen immers alle twee. Vaak doen we het goede, soms ook het minder goede, soms zelfs het verkeerde.
Goed en kwaad, we doen het alle twee. En wat gebeurt er als we goed doen en wat als we kwaad doen? Als we het goede doen, dan komen we er zelf voor uit. Maar als we kwaad doen, gebruiken we smoesjes, zoals ook Adam een smoes gebruikt in het Genesisverhaal. Hij neemt niet zelf de verantwoordelijkheid, maar schuift de schuld door naar de ander. Ja, de ander, Eva, heeft het gedaan. En de vrouw antwoordt meteen, ja, maar de slang heeft mij verleid. We proberen onze schuld af te schuiven. Maar die vlieger gaar niet op. We zijn zelf verantwoordelijk voor onze daden. Zo staan wij allen zelf hoogstpersoonlijk onder die boom van kennis van goed en kwaad. We kunnen zelf kiezen. En wanneer je kiest voor het kwade, dan wordt je snel door de ander met de vinger nagewezen. Kies je voor het goede, dan zegt men: “Ja, dat is geen kunst, dat had ik zelf ook gekund.” Je wordt vaak zelden bevestigd in het goede dat je doet. Maar iets verkeerds zeggen, daar staan we vaak snel mee klaar. En zo worstelen we elke dag onder die figuurlijke boom van goed en kwaad. Maar laten we de schuld niet snel aan anderen doorgeven. Het wordt zo vaak gezegd over de terugloop in onze kerk, het verdwijnen van de jeugd, dat ze niet meer in de kerk komen na het Doopsel of de Eerste Communie. We geven onze kinderen snel de schuld, dat zij niet trouw zijn. Of het komt door de moderne tijd, door het feit dat het ons aan niets ontbreekt in materiële zin. Ja, het komt door de welvaart. Maar dat is gemakkelijk gezegd. We moeten onze schuld niet doorschuiven, maar zelf de verantwoordelijkheid nemen. Vandaag vraagt God ook aan ons: Waar ben jij? Ben jij ook zo’n iemand die de schuld zoekt bij anderen, of neem jij jouw eigen verantwoordelijkheid?
Jezus besloot de evangelielezing met de woorden: “Hier zijn mijn moeder en mijn broers! Want ieder die doet wat God van hem verlangt, is mijn broer, mijn zuster en mijn moeder. Het gaat er om de wil van God te volbrengen. Het is de wil van God om te kiezen voor het goede en daarin ook de ander te bevestigen wanneer deze voor het goede heeft gekozen. Daardoor worden we de moeder, de broer, de zuster van Jezus.
Ook Jezus zelf stond onder die boom. Hij koos alleen voor het goede. En in de mate waarin wij ook daarvoor kiezen, in die mate zijn wij familie van Hem. Om volledig familielid van hem te worden zal waarschijnlijk wel niet lukken, maar dan als het niet in de eerste lijn is, misschien in de tweede of derde lijn. Zijn voorbeeld volgend zullen ook wij steeds meer geneigd zijn het goede te doen. Laten w eons ervan bewust zijn dat wij zelf ook onder die boom staan. Amen.
Beuningen, 9 juni 2024, Pastor Jan Kerkhof Jonkman